‘Er valt winst te behalen door mantelzorgers bij de zorg te betrekken’
‘Mantelzorgers kloppen vaak pas aan voor hulp wanneer ze al overbelast zijn. Steunpunt Mantelzorg in Zwolle heeft ze dus vaak pas in beeld als de zorg voor de ander hen al te veel is geworden. En dat terwijl ze aangeven dat ze eerder aan de bel hadden getrokken als ze wisten dát er hulp voor hen was. Toen vanuit Movisie en Vilans het landelijke project ‘In voor mantelzorg thuis’ van start ging, besloten wij dan ook direct om mee te doen. Samen met afdeling interne/-ouderengeneeskunde van ziekenhuis Isala’, zegt Jeanine de Vos, consulent mantelzorgondersteuning.
‘Iedere deelnemende gemeente had zijn eigen invalshoek. Vanuit Zwolle besloten we samen met Isala om hun afdeling interne/ouderengeneeskunde bewust te maken van mantelzorg. In een ziekenhuis is alles – logischerwijs – gericht op de zorg dáár, op wat de artsen en verpleegkundigen ter plekke voor de patiënt doen. Er valt winst te behalen door mantelzorgers daarbij te betrekken en hen voor te bereiden op momenten als opname en thuiskomst. Want een patiënt ligt vaak maar voor even in het ziekenhuis, soms maar één dag, maar de zorg thuis gaat meestal veel langer door.’
Klantreis
‘Samen hebben we de weg die patiënten en mantelzorgers bewandelen in kaart gebracht. Van ziekenhuisopname tot aan ontslag. Aan de hand daarvan zijn we met mantelzorgers in gesprek gegaan: hoe hebben zij deze route ervaren? Wat kan beter? Wanneer willen zij betrokken worden bij de zorg? Ook met verpleegkundigen hebben we het gehad over het proces.
Vervolgens hebben we thema’s vastgesteld die extra aandacht verdienen, waaronder: meer emotionele support bieden en mantelzorgers onderdeel maken van het ontslagproces. Door mantelzorgers mee te laten praten kunnen behoeftes beter in kaart gebracht worden, zoals het laten bezorgen van medicatie in plaats van zelf ophalen, het benutten van de kennis van een mantelzorger in het ziekenhuis en vaste afstemmomenten tussen professionele zorg en mantelzorger.
De klantreis heeft de verpleegkundigen van Isala bewust gemaakt van mantelzorg: wie is eigenlijk de mantelzorger? Is dat degene die als eerste contactpersoon bij het ziekenhuis bekend is of zijn er meer mantelzorgers? En zijn de handelingen die de artsen en verpleegkundigen dag in dag uit verrichten bij patiënten ook zo vanzelfsprekend voor de mensen om de patiënt heen? Of is er uitleg nodig?’
Een patiënt ligt maar even in het ziekenhuis, maar de zorg thuis gaat veel langer door.
Jeanine, Steunpunt Mantelzorg
Communicatie en afstemming
‘Goede communicatie en afstemming met de mantelzorger helpt overbelasting voorkomen. Dat is - los van een mogelijke burn-out voor de mantelzorger - voor alle betrokkenen belangrijk. Als de mantelzorger overbelast raakt, liggen foutjes in de verzorging namelijk ook op de loer. Dat is gevaarlijk voor de patiënt én kan ervoor zorgen dat het ziekenhuis iemand opnieuw moet opnemen. Ons doel is dat mantelzorgers zelf de regie kunnen pakken. Daar hoort ook bij dat ze op tijd hulp vragen en dat ze keuzevrijheid hebben in wat ze zelf doen en wat ze aan een ander overlaten. Hoe eerder ze weten waar ze terechtkunnen voor advies en ondersteuning, hoe makkelijker dat gaat.’
Scholing en voorlichtingsmateriaal
‘De komende tijd wordt gewerkt aan scholing voor verpleegkundigen op het gebied van mantelzorg. Ook komt er een folder over advies en ondersteuning voor mantelzorgers en is er een checklist met informatie rondom ziekenhuisopname en -ontslag gerealiseerd.
Los van deze praktische uitkomsten is het van grote waarde dat het steunpunt en Isala elkaar weten te vinden op het vlak van mantelzorg. Dankzij dit traject kennen we elkaar nu goed en weten we wat we voor elkaar kunnen betekenen. Ik merk dat Isala het thema mantelzorg belangrijk vindt. Alleen al het feit dat het traject in coronatijd nooit is stopgezet, zegt genoeg.’
Zwolle mantelzorgvriendelijk
‘De uitkomsten van ‘In voor mantelzorg thuis’ hebben we gepresenteerd aan collega’s van Isala en Steunpunt Mantelzorg en aan de sociale wijkteams en casemanagers dementie in Zwolle. De reacties waren enthousiast. De initiatieven voor mantelzorgers versterken Zwolle als mantelzorgvriendelijke stad.’
Meer informatie
Meer informatie over deze samenwerking en benieuwd naar de checklist met informatie die is ontwikkeld voor mantelzorgers voor, tijdens en na ziekenhuisopname?
